Jakie kroki należy podjąć jeśli po prawomocnym wyroku lub nakazie zapłaty pozwana spółka z o.o. nie płaci swoich wymagalnych zobowiązań stwierdzonych tytułem wykonawczym, zaś działania komornika zmierzające do wyegzekwowania należności nie przyniosły efektu.
Krok pierwszy: przedsądowe wezwanie do zapłaty
Możliwe, że spółka nie posiada majątku, a w związku z tym egzekucja względem niej okaże się bezskuteczna. W takiej sytuacji należy rozważyć możliwość pozwania członków zarządu spółki na podstawie art. 299 KSH.
Pierwszym krokiem będzie zatem wysłanie przedsądowego wezwania do zapłaty w oparciu o art. 299 kodeksu spółek handlowych, ponieważ wymagalność roszczenia z art. 299 § 1 KSH jest uzależniona od wezwania pozwanego członka zarządu spółki z o.o. do zapłaty.
W treści takiego wezwania należy powołując się na art 299 § 1 kodeksu spółek handlowych wezwać członków zarządu jako odpowiadających solidarnie ze spółką co do której egzekucja w okazała się bezskuteczna do uregulowania należności zasądzonych nakazem zapłaty bądź wyrokiem któremu nadana została klauzula wykonalności i wskazać w tym celu odpowiedni termin. Wezwanie warto przesłać listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.
Którego członka zarządu pozwać?
Odpowiedzialność określoną w art. 299 § 1 KSH ponoszą osoby, które były członkami zarządu spółki w czasie istnienia zobowiązania, a ściślej – w czasie istnienia podstawy tego zobowiązania, co oznacza, że zakresem odpowiedzialności objęte są także zobowiązania jeszcze niewymagalne w okresie pełnienia przez daną osobę funkcji w zarządzie. Na tym tle mogą powstawać różne sytuacje i możliwości uwolnienia się od wskazanej wyżej odpowiedzialności, co jednak na gruncie tej sprawy nie wymaga głębszej analizy.
Członek zarządu ponosi odpowiedzialność z art. 299 KSH również jeżeli pełni funkcję w dacie powstania wierzytelności, a niekoniecznie w dacie jej wymagalności.
Odpowiedzialność przewidzianą w art. 299 § 1 KSH ponoszą zarówno obecni, jak i byli członkowie zarządu niewypłacalnej spółki. Brak odpowiedzialności byłych członków zarządu zachodzi jedynie wówczas, gdy zdołają oni wykazać, że pomimo powstania stanu niewypłacalności, to nie oni ponoszą odpowiedzialność za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki lub o wszczęcie postępowania zapobiegającego upadłości. Taka sytuacja zachodzi wówczas, gdy nastąpiła zmiana składu zarządu spółki i zarząd ustępujący przekazał władzę nad spółką nowemu zarządowi w stanie niewskazującym w żaden sposób na zagrożenie upadłością.
Który sąd będzie właściwy do sprawy z art 299 KSH?
Sądem wyłącznie właściwym w sprawach z powództwa z art. 299 KSH, przeciwko członkom zarządu sp. z o.o., jest sąd właściwy ze względu na siedzibę spółki. Aktualność zachowuje Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 22 września 1995 r. III CZP 120/95 (a więc wydana jeszcze w latach obowiazywania Kodeksu Handlowego z 1934 r.) Sądem wyłącznie właściwym do rozpoznania sprawy z powództwa znajdującego podstawę w art. 298 KH jest sąd siedziby spółki (art. 297 KH).
Sprawa przeciwko członkowi zarządu prowadzona na podstawie art. 299 § 1 KSH jest sprawą gospodarczą.
Krok drugi: pozew o zapłatę przeciwko członkowi zarządu z art 299 KSH jakie dowody należy powołać?
Każda sprawa jest inna, i wykazanie innych okoliczności będzie miało znaczenie, ale wydaje się, że poniższe dowody powinny być załączone do większości pozwów opartych o tą podstawę prawną.
a) nakaz zapłaty bądź wyrok celem potwierdzenia istnienia roszczenia wobec spółki, daty wymagalności roszczenia; wysokości roszczenia i kosztów postępowania;
b) wysłuchanie wierzyciela przed umorzeniem postępowania, oraz postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego na okoliczność bezskuteczności egzekucji wobec spółki (chociaż przesłankę bezskuteczności można wywodzić również z innych okoliczności)
c) wypis z KRS – na okoliczność pełnienia przez pozwanych funkcji członka zarządu w dacie powstania zobowiązania;
Jakich należności można dochodzić od członka zarządu?
Z art. 299 KSH wynika domniemanie szkody po stronie wierzyciela, której wysokość odpowiada niewyegzekwowanemu długowi spółki. Roszczenie to obejmuje również odsetki.
Odpowiedzialność z art. 299 KSH obejmuje także koszty procesu prowadzonego przeciwko spółce, jak również koszty postępowania egzekucyjnego Wyrok
Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 8 marca 2007 r. III CSK 352/06 Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. na podstawie art. 299 KSH – co odpowiednio odnosi się także do odpowiedzialności na podstawie art. 298 KH – obejmuje również koszty procesu zasądzone w tytule egzekucyjnym wydanym przeciwko spółce.
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego (uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 7 grudnia 2006 r., sygn. akt III CZP 118/2006, opubl. Biul. SN 2006/12/7, Rzeczpospolita 2006/288 str. C2.), odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie art. 299 k.s.h. obejmuje zasądzone w tytule wykonawczym, wydanym przeciwko spółce, koszty procesu, koszty postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji i odsetki ustawowe od należności głównej
Ciężar dowodu w sprawie odpowiedzialności członka zarządu z art 299 KSH
Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 14 stycznia 2022 r. I CSK 801/22 Zgodnie z art. 299 § 1 i 2 KSH, jeżeli egzekucja przeciwko spółce z ograniczoną odpowiedzialnością okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Członek zarządu może uwolnić się od tej odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody. Z powyższego przepisu, który reguluje także rozkład ciężaru dowodu, wynika, że powód obowiązany jest wykazać istnienie zobowiązania spółki z o.o. w czasie, w którym dana osoba była członkiem jej zarządu oraz bezskuteczność egzekucji tego zobowiązania przeciwko spółce, natomiast wykazanie okoliczności egzoneracyjnych spoczywa na pozwanym członku zarządu tej spółki.
Dlaczego warto skorzystać z pomocy prawnika.
Sprawa z art 299 § 1 kodeksu spółek handlowych przeciwko członkowi zarządu jako odpowiadającemu solidarnie ze spółką jest sprawą gospodarczą, co oznacza iż cechuje się większym formalizmem postępowania ze szczególnym naciskiem na tak zwaną prekluzję dowodową, co dodatkowo uzasadnia skorzystanie z pomocy profesjonalnego pełnomocnika. Jako adwokat z Łodzi prowadzę sprawy o odszkodowanie na podstawie art 299 ksh na terenie polski przed sądami gospodarczymi.
Wcześniej już pisałem o odpowiedzialności członków zarządu i osób faktycznie wykonujących obowiązki przynależne prezesowi tutaj oraz tak zwanych przesłankach egzoneracyjnych tutaj.
