Odpowiedzialność prezesa na podstawie art 415 KC
Zgodnie z art. 415 Kodeksu cywilnego, osoba, która wyrządziła szkodę, jest zobowiązana do jej naprawienia. W przypadku, gdy szkoda została wyrządzona przez członka zarządu lub osobę wykonującą czynności faktycznie przynależne prezesowi, to pokrzywdzony może dochodzić odszkodowania bezpośrednio od niego na podstawie art. 415 KC. Aby dochodzić odszkodowania na podstawie art. 415 KC, należy udowodnić, że szkoda została wyrządzona przez członka zarządu (bądź osobę działającą jak on), a także, że członek zarządu działał ze swojej winy.
Członek zarządu który wprowadził w błąd przedstawiciela pokrzywdzonej spółki co do możliwości i zamiaru zapłaty może być pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej.
Wyrok karny skazujący przesądzający zasadę odpowiedzialności
Skazanie prezesa za oszustwo, polegające na wprowadzeniu w błąd przedstawiciela pokrzywdzonej spółki co do możliwości i zamiaru zapłaty, stanowi przesłankę do dochodzenia odszkodowania na podstawie art. 415 KC. Wyrok karny potwierdza, że oskarżony działał w sposób celowy i z premedytacją, co przesądza o jego winie, stanowi zatem ogromne ułatwienie dowodowe.
Zgodnie z przepisem art. 11 k.p.c. zdanie pierwsze – ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Należy przy tym podkreślić, iż sąd cywilny wiążą tylko zawarte w sentencji wyroku karnego skazującego ustalenia okoliczności, dotyczące osoby sprawcy, czynu przypisanego oskarżonemu i przedmiotu przestępstwa.
Oszustwo – wprowadzenie w błąd przedstawiciela pokrzywdzonej spółki co do możliwości i zamiaru zapłaty
Oszustwo dające podstawę do dochodzenia odszkodowania polega na wprowadzeniu w błąd pokrzywdzonego co do możliwości i zamiaru zapłaty. Skazanie prezesa (lub osoby wykonującej czynności faktycznie przynależne prezesowi) za oszustwo przesądza o jego winie i stanowi ułatwienie dochodzenia odszkodowania na podstawie art. 415 KC.
W przypadku skazania wyrokiem karnym dochodzi również do przesądzenia przesłanki zawinienia. Należy bowiem zauważyć, że koniecznym warunkiem pociągnięcia do odpowiedzialności karnej jest wystąpienie winy po stronie oskarżonego, przy czym pojęcie to nie jest w prawie karnym ujmowane tak szeroko jak w prawie cywilnym. Oznacza to, że przypisanie oskarżonemu winy w procesie karnym skutkuje tym, iż w postępowaniu cywilnym powyższa przesłanka musi być zawsze uznana za stwierdzoną, a co najwyżej dopuszczalne jest jedynie ustalenie wyższego stopnia winy niż w wyroku karnym (por. uchwałę SN z dnia 28 kwietnia 1983 roku, III CZP 14/83, OSNC 1983, nr 11, poz. 168).
Inne sposoby dochodzenia należności od niewypłacalnej spółki – odpowiedzialność członków zarządu na podstawie art. 299 KSH
Oprócz dochodzenia odszkodowania na podstawie art. 415 KC, istnieją również inne sposoby dochodzenia należności od członków zarządu na podstawie art. 299 Kodeksu spółek handlowych, który stanowi,iż jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Tutaj należy jednak wykazać przesłankę niewypłacalności spółki. W Dodatku przepis ten dotyczy tylko członków zarządu, zaś na zasadzie odpowiedzialności z art 415 kc, pociągnięta do odpowiedzialności może być również osoba która zajmowała się sprawami spółki bez formalnego umocowania w zarządzie.
Kiedy pozew przeciwko prezesowi spółki skazanemu za oszustwo ma sens.
W przypadku, gdy spółka nie ma majątku z którego można by prowadzić egzekucję, członkowie zarządu są nieuchwytni (gdyż np. posługują się egzotycznymi paszportami), zaś w imieniu spółki faktycznie działa inna osoba, która dysponuje majątkiem pozwalającym na zaspokojenie należności.
